De eindejaarsperiode, voor veel mensen een gezellige tijd die afgesloten wordt door een mooi spektakel van vuurwerk. Wat voor mensen enorm leuk is om te zien, kan voor sommige dieren helaas een ware hel worden.
De meeste problemen worden gezien bij honden, maar ook katten
kunnen heel angstig worden door vuurwerk.
Angst voor bepaalde geluiden kan zich op verschillende manieren
uiten bij dieren: huilen, in paniek weglopen, onzindelijkheid en
destructief gedrag (bv. deuren beschadigen omdat ze willen
ontsnappen) worden het vaakst opgemerkt. Ook zijn er meer subtiele
veranderingen zoals in een hoekje kruipen, bibberen, op termijn
niet meer graag buiten gaan, enz.
De meest voorkomende angsten bij dieren ontstaan door geluiden van
vuurwerk en onweer. Er zijn verschillende geluidsprikkels die
ervoor zorgen dat een dier bang is van vuurwerk: het knallen, het
sissende geluid en het gieren.
Als eigenaar heb je de taak om goede voorbereidingen te treffen en er zo voor te zorgen dat je dier zo weinig mogelijk stress heeft tijdens de het afsteken van vuurwerk. Belangrijk is dat je de meeste voorbereidingen niet pas treft op oudejaarsavond zelf, maar even voordien zodat je dier rustig kan wennen aan de veranderde situatie. De meeste tips zijn vooral naar mensen met honden gericht, maar ook voor katten zijn ze toepasbaar.
Enkele voorbereidende tips
- Het dier moet altijd een veilige, geluiddempende "vluchtruimte" ter beschikking hebben waar het heen kan gaan als het angstig is. Deze ruimte moet altijd toegankelijk zijn. De ruimte wordt vaak door het dier zelf uitgekozen. Zo niet, dan kan je zelf een ruimte kiezen en deze geschikt maken. Maak de ruimte zo donker en stil mogelijk. Zorg ervoor dat je dier eventueel onder een tafel of bureau kan kruipen. Voor een kat kan je een kartonnen doos neerzetten of een kast open plaatsen. Leg op die plaatsen enkele dekens zodat het dier daar een veilig en knus gevoel krijgt. Zorg er ook voor dat er een ongewassen kledingsstuk van jezelf bij ligt, deze geur heeft een rustgevende invloed op het dier. Zorg dat deze ruimte zeker een week op voorhand beschikbaar is.
- D.A.P. of Feliway. Dit zijn feromonen (geuren) die een rustgevende werking hebben op honden en katten (meer info). In geval van angst voor vuurwerk, kan je best de verdamper gebruiken. De verdamper steek je zeker één tot twee weken voor oudejaarsavond in het stopcontact in de kamer waar je dier het meest verblijft (dit kan de vluchtruimte zijn). Er zijn tegenwoordig ook heel wat rustgevende voedingssupplementen op de markt (bijvoorbeeld Telizen en Zylkène). In de "Calm"-voeding van Royal Canin zitten deze supplementen al verwerkt in de brokken.
- Probeer op het moment van het vuurwerk het knallende geluid te dempen door de tv of radio op te zetten. Als je dier deze toestellen gewoon is, mogen ze zelfs redelijk luid staan. Sluit de ramen en zorg ervoor dat er geen licht van buiten meer binnen kan.
- Maak de vluchtruimte heel aantrekkelijk door er op voorhand vaak te gaan spelen met je dier. Geef zijn eten in deze ruimte en geef er ook regelmatig snoepjes. Zo gaat hij de ruimte zeker met iets positief associëren.
- Voorzie genoeg water en voeding in de kamer en laat je hond op voorhand uit. Laat je hond en kat zeker niet los buiten, maar zorg dat ze vóór het vuurwerk begint op een veilige plaats zijn.
- Als het mogelijk is, kan je voor het vuurwerk begint de aandacht van je dier al gaan afleiden. Doe een apporteerspelletje of neem iets om te eten dat je hond heel lekker vindt en hou daarmee de aandacht van je hond bij jou. Het kan zijn dat dit niet meer lukt als de knallen beginnen, maar het is zeker het proberen waard.
Wat als je dier ondanks de tips toch nog bang is van het vuurwerk?
- Gedraag je niet anders als je dier bang is. Word zeker niet kwaad, maar ga hem ook niet extra vertroetelen. Doe gewoon zoals je anders zou doen. Veranderingen in jouw gedrag zorgen voor nog meer angst en stress bij je dier.
- Negeer het geluid en doe alsof er niets aan de hand is. Als je hond zich een beetje ongemakkelijk voelt, maar niet heel angstig is, kan je proberen om hem uit te dagen voor een spelletje zodat hij de knallen toch gaat associëren met iets aangenaam.
- Als je dier enorm angstig is, breng hem dan naar zijn vluchtruimte en moedig hem ook aan om daar te blijven. Zorg ervoor dat je dier zich niet kan bezeren in de ruimte als hij in paniek zou rondlopen.
- Is je dier ondanks de tips extreem bang? Ga hem zeker niet volstrekt negeren of weglopen van hem als hij steun zoek bij jou. Hoewel lang beweerd werd dat een dier troosten bij angst een bevestiging is dat hij bang "moet" zijn, weten we nu dat een enorm angstig dier toch niet meer in staat is om ook maar iets te leren uit zo'n situatie. Dus stel hem op een kalme manier gerust zonder jezelf op te dringen.
- Dwing je dier zeker niet om mee naar buiten te gaan als het vuurwerk begint, zo maak je het alleen nog angstiger!
Wat als je uit ervaring weet dat je dier ondanks deze tips toch nog extreem bang blijft?
In dit geval is het mogelijk om je dier medicatie te geven om deze avond te overbruggen.
- Voor matig angstige dieren kan er gewerkt wroden met natuurlijk rustgevende producten. Deze bestaan onder de vorm van een koekje (Zylkène) maar ook als spray of verdamper (Feliway - Adaptyl - Zen Miloa)
- Voor erg angistige dieren wordt er meestal gekozen voor medicatie (Xanax, Sileo). Naast een sederend effect hebben ze een angstremmende werking. Ze werken ook in op het geheugen zodat de traumatische ervaringen "weggevaagd" worden. Dus ook de dagen erna kunnen ze nog een zilvolle werking hebben bij dieren die nog steeds angstig zijn.
- Adaptyl junior kan overwogen worden bij pups die voor de eerste keer kennis gaan maken met vuurwerk. Naast alle bovenstaande tips kan deze moedergeur uit de nest voorkomen dat ze angstig of overprikkeld geraken van alle nieuwe dingen tijdens de feestdagen.
Het is belangrijk om tijdig langs te komen voor medicatie (één tot vier weken op voorhand). Er kan dan al gestart worden met een lage dosis om te kijken hoe je dier hierop reageert. Zo kan de optimale dosis voor oud en nieuw bepaald worden.
Angst voorkomen volgend jaar?
Als je dier op een veilige en hopelijk rustige manier de jaarwisseling doorgekomen is, kan er begonnen worden met desensibiliseren. Dit kan gebeuren met behulp van geluiden via You-Tube. Een voorbeeld hiervan is "Help! Ik ben bang van onbekende geluiden".
Een angstig dier forceren en blootstellen aan vuurwerk of andere afschrikwekkende geluiden is geen goed idee. Met geluiden via You-Tube kan je het dier geleidelijk aan laten wennen aan een bepaald geluid. In het begin wordt het geluid in een sterk afgezwakte vorm afgespeeld via round system of tv terwijl het dier afgeleid wordt met eten of speelgoed. Begin met een heel korte sessie, in het begin is enkele seconden genoeg. Bij elke sessie kan het volume iets hoger gezet worden, zonder dat het dier angst vertoont.
Als hij toch angst vertoont, moet je een stap terugzetten. Probeer eventueel ook verschillende versies van vuurwerkgeluiden te laten afspelen zodat hij niet enkel went aan één geluid dat hij constant hoort.