Met de warme zomermaanden in het vooruitzicht willen we iedereen er weer even attent op maken dat een hitteslag bij huisdieren een levensgevaarlijke situatie kan zijn. Desondanks vele waarschuwingen en verwittigingen vallen jammer genoeg elk jaar opnieuw dieren ten prooi aan oververhitting. Vaak ligt de oorzaak hiervan in handen van de eigenaar van het dier. Het is dan ook belangrijk te weten wat op warme dagen kan en wat juist het best vermeden wordt.
Regulatie van de lichaamstemperatuur
Honden hebben een heel ander systeem om hun lichaamstemperatuur op peil te houden dan de mens. Wij verliezen voornamelijk warmte door transpiratie, een snellere ademhaling en een snellere hartslag. Het verdampen van transpiratievocht onttrekt namelijk warmte aan het lichaamsoppervlak. Daarnaast krijgen we een rode huidskleur, omdat de kleine bloedvaatjes in onze huid zich verder open zetten om door uitstraling meer warmte kwijt te raken. Bij honden werkt dit heel anders. Zij hebben vrijwel alleen zweetkliertjes ter hoogte van de voetzolen. Het verlies van warmte door verdamping van transpiratievocht is bij hen dus heel erg beperkt. Het belangrijkste afkoelingsmechanisme maakt gebruik van het ademhalingsstelsel. Iedereen kent het snelle hijgen van een hond na inspanning of tijdens wandelingen. Dit systeem is efficiënt, maar kan ontoereikend zijn in extreme situaties. Vooral voor rassen met een korte snuit (brachycefale rassen) schuilt het gevaar in een klein hoekje.
Gevaarlijke situaties
Het afkoelingssysteem van de hond kan in sommige gevallen te kort schieten, met name tijdens warme dagen waarbij de omgevingstemperatuur boven de 25 graden stijgt en er een hoge luchtvochtigheidsgraad heerst. Honden die in deze omstandigheden grote inspanningen leveren, geen fris drinkwater ter beschikking hebben, geen mogelijkheid hebben om zich in de schaduw te begeven of vast zitten in een gesloten ruimte waar de zon voor een extreme temperatuurstijging kan zorgen (zoals een auto, veranda, … ), kunnen vrij vlug een hitteslag oplopen met mogelijks fatale gevolgen.
Hitteslag en shock
Bij een hond die oververhit geraakt, kan de lichaamstemperatuur oplopen tot vaak boven de 41 graden. Het dier zal in eerste instantie verschrikkelijk snel hijgen en onrustig naar een koele plek zoeken. Vuurrode slijmvliezen, gloeiend warm aanvoelen en veel speekselen zijn tekenen van een eerste fase van oververhitting. In deze fase verliest de hond veel vocht, waarbij hij vaak niet de kans heeft dit verlies te compenseren door te drinken. In een volgende fase kan braken of diarree optreden. Dit betekent nog meer verlies van vocht. Uiteindelijk zullen de slijmvliezen bleek worden, de hond bewusteloos raken en mogelijks in shock gaan. Het dier reageert dan nauwelijks meer, heeft een snelle zwakke pols en een snelle oppervlakkige ademhaling. Dit is een levensgevaarlijke situatie waaraan de hond kan overlijden!
Hulp bieden
Het doel van een interventie is het dier zoveel mogelijk proberen af te koelen. Dit moet echter langzaam gebeuren om plotse en grote temperatuursverschillen te vermijden. Staak onmiddellijk alle activiteiten, haal het dier uit de warme gesloten ruimte of breng het in de schaduw. Wrijf met een natte doek, gedrenkt in lauw (geen koud!) water, over de hals en de romp van de hond. Dit heeft het meeste effect wanneer je tegen de richting van de haren in wrijft. De poten en voetzolen kunnen bevochtigd worden met alcohol. Omdat alcohol sneller verdampt dan water, onttrekt het extra warmte aan het lichaam. Indien je de mogelijkheid hebt om de hond onder de douche te zetten, gebruik dan eerst lauw en daarna steeds kouder water. Controleer tijdens het afkoelen de lichaamstemperatuur van het dier regelmatig en blijf koelen tot de normale waarde van 38 tot 39 graden wordt bereikt. Bied het dier regelmatig kleine porties fris drinkwater aan om eventuele vochtverliezen te kunnen compenseren. Honden met shock- of ernstige uitdrogingsverschijnselen worden het best naar een dierenarts gebracht, om aan een infuus gelegd te worden en eventuele medicatie toegediend te krijgen.
Voorkomen is beter dan genezen
Voorzie steeds voldoende fris drinkwater voor je hond en gun hem de mogelijkheid om een schaduw- of koel plekje op te zoeken. Op warme dagen kies je beter voor een rustige wandeling in een schaduwrijk gebied of langs het water, zodat je hond kan zwemmen of pootje baden, in plaats van een intensieve wandeling in de zon of rennen naast de fiets. Geef het dier na een zwembeurt de kans om helemaal op te drogen, maar niet in de vlakke zon waar het risico loopt op verbranding.
Wandel wat langer in de vroege ochtend of late avond en vermijd de warmste middaguren. Kies voor een wandeling op een zachte en koele ondergrond en vermijd een gloeiend heet wegdek om letsels ter hoogte van de zoolkussens te voorkomen. Laat een dier zeker nooit achter in de wagen, ook al is het maar voor een snelle boodschap, staat de wagen (tijdelijk) in de schaduw geparkeerd en laat je een raampje open staan. Zorg er ook voor dat de bench van de hond nooit in de zon staat of komt te staan in de loop van de dag. Voor dieren met een dunne of witte vacht bestaat er tevens speciale zonnecrème om zonnebrand te voorkomen. Dergelijke zonnecrème voor hond en kat is in onze praktijk te verkrijgen.
Neem in ieder geval tijdig je voorzorgen, zodat je samen met jouw huisdier een fijne zomer zal beleven. Heb je nog vragen of wil je graag wat meer uitleg, aarzel dan niet om je tot één van onze dierenartsen of assistenten te wenden.